Stara mądrość mówi, że: "KIEDY ODKRYJEMY, ŻE KOŃ, NA KTÓRYM JEDZIEMY PADŁ, NAJLEPSZYM WYJŚCIEM JEST Z NIEGO ZSIĄŚĆ”.

W tym trudnym okresie, kiedy w krótkich odstępach czasu doszło w Polsce do dwóch tragedii o wydźwięku międzynarodowym naszły mnie znów refleksje na temat szeroko pojętego bezpieczeństwa. Nie będąc znawcą innych obszarów tej dziedziny aktywności człowieka moje myśli  skierowałem w stronę ratownictwa, w szczególności zaś PSP i ksrg oraz wzajemnej korelacji wydatków jakie łożą podatnicy na utrzymanie tego obszaru bezpieczeństwa państwa do jakości świadczonych usług. Krótko mówiąc  skuteczności i efektywności jaką uzyskuje obywatel. Wiele swoich wcześniejszych wpisów poświęciłem  kwestii zależności nakładów  i osiąganych następnie  efektów, dlatego też  aby nie być monotematycznym poprosiłem swojego przyjaciela, który pełni służbę w jednej z brytyjskich straży pożarnych o krótką wypowiedź na ten temat. Poniżej przytaczam to co mi napisał:

„Zastanawiałem się kiedyś nad tym i doszedłem do wniosku, że obecna formuła funkcjonowania PSP i KSRG dawno już się zestarzała i to w negatywnym tego słowa znaczeniu. Jeśli jakikolwiek system nie ma wbudowanych mechanizmów ciągłego samodoskonalenia, w każdym obszarze i na każdym poziomie jego funkcjonowania to jest skazany na upadek. Przestarzały i nieefektywny system może jednak przez wiele lat funkcjonować, szczególnie w takiej dziedzinie jak administracja państwowa, poprzez wprowadzanie rożnego rodzaju monopolistycznych rozwiązań, które pozostawiają taki system poza kontrolą rynku lub społeczeństwa. Jednak taki stan rzeczy nie może trwać w nieskończoność kiedyś nastąpi zderzenie z rzeczywistością. W przypadku straży pożarnej oceniam to na jakieś 20-30 lat, a wiec PSP I KSRG jest już blisko trzęsienia ziemi. Takie procesy miały już miejsce w polskiej straży pożarnej w 1974/75 r. – zmiany po pożarze w Czechowicach-Dziedzicach, 1991 – nowe regulacje przy okazji zmiany ustroju. W UK ostatnie zmiany wywołane były żądaniami płacowymi związków zawodowych w 2002r. Rząd Toniego Blaira nie chciał się zgodzić na dopłacanie do systemu, który według niego był niewydolny w związku z rosnącą ilością pożarów i ofiar śmiertelnych. Powołał niezależną grupę, która dokonała przeglądu funkcjonowania straży pożarnych wraz z rekomendacjami jak straż powinna się zmienić, aby sprostać wyzwaniom nowego wieku. Oczywiście związki zawodowe nie przyłączyły się do projektu, a tuż przed publikacją  raportu (tzw. The Bain Report) ogłosiły strajk. To pogłębiło jeszcze problem straży, ale przyśpieszyło nieuchronne zmiany. Nowa ustawa o strażach pożarnych z 2004 r. uruchomiła proces modernizacji. W jej wyniku do 2012r ilość pożarów zmniejszyła się o ok. 40%, a ilość ofiar śmiertelnych pożarów o ok. 60%. Jednocześnie zmniejszono liczbę strażaków o ok. 20%, a liczbę JRG o ok. 10%. Przy jakiejś dyskusji o pieniądzach w straży zrobiłem szybkie zestawienie porównawcze Polski i Anglii. Okazało się, ze stopień zagrożenia, ilość zdarzeń i wydatki na utrzymanie straży są podobne. Tylko, że w Polsce strażaków (łącznie z OSP) jest ok. 60 razy więcej, jednostek ok. 20 razy więcej, pojazdów ratowniczych ok. 6 razy więcej i niestety ilość ofiar śmiertelnych pożarów prawie 2 razy większa. Jeśli straż pożarna nie zreformuje się sama, to ktoś kiedyś ją do tego zmusi, tylko wtedy będzie bardziej bolało.”

Analiza wydatków Państwa Polskiego związanych z bezpieczeństwem państwa nie jest prosta, gdyż dane na ten temat wymagają ogromnej pracy analitycznej, szczególnie jeśli chcemy  analizować  wydatki na konkretne cele lub konkretne formacje ratownicze (np. PSP czy OSP). Wydatki finansowane są z wielu źródeł (np. czasami zakup samochodu finansowany jest z kilkunastu pozycji) co nie sprzyja jasnemu oglądowi sprawy ale przy dużym nakładzie można by się pokusić o zebranie tych danych. Natomiast jeśli chodzi o efekty z uzyskanych nakładów, które najlepiej powinna odzwierciedlać jakość świadczonych usług - to w tym przypadku bardzo ciężko odnieść się do sprawy, gdyż tego zagadnienia praktycznie nikt nie audytuje i porządnie nie bada. Ja po wielu latach doświadczeń mam szeroki ogląd na tą sprawę i nie wydaje mi się, żeby w tym przypadku właściwe było jedynie opieranie się na sondażach opinii publicznej (choć niewątpliwie jest to jakaś składowa). Ratownicy by stale doskonalić swoje umiejętności muszą analizować swoje działania, muszą krytycznie odnosić się do przeprowadzonych akcji i na bieżąco wyciągać wnioski oraz eliminować błędy i niedociągnięcia nie zapominając o ciągłym doskonaleniu tego co zadziałało prawidłowo. Czy tak robią? Czy „koń jaki jest każdy widzi?”

Żeby to jednak robić muszą mieć mechanizmy, których najważniejszym elementem składowym winny być „punkty odniesienia”, których bazą powinny być niezatwierdzone od 2,5 roku „Regulaminy rozwinięć samochodów ratowniczo-gaśniczych” i nowe „Wytyczne standaryzacji pojazdów pożarniczych” opracowane przez zespół kierowany przez byłego komendanta SA w Poznaniu (byłem członkiem tego zespołu). Zasadnym jest jednak fundamentalne pytanie DLACZEGO NIE ZATWIERDZONE?

Dla zainteresowanych podsyłam linki do tych dokumentów w formie jakie zostały przedłożone na ręce KG PSP w lipcu 2016r.

https://drive.google.com/open?id=1Q3R_g3Ewa7HHW0OfMu44XtsO27RBZdzK

https://drive.google.com/open?id=1prkf73PIGvmWae_MnEEgfcsLvjSl_zWo

Wielkimi krokami zbliża się 30-to lecie utworzenia PSP i KSRG – może trzeba poświęcić trochę czasu na analizę i ocenę tego systemu i nie kwestionując jego niewątpliwych osiągnięć, wyznaczyć nowe cele oraz zaproponować nowe rozwiązania służące ich osiągnięciu.

Zachęcam do komentowania i dzielenia się swoimi przemyśleniami.